Gratka dla wszystkich fanów poezji Piotra Macierzyńskiego – przygotowaliśmy wiersz XXX [w domu trzeba było się tak zachowywać...] z tomiku kwik w ośmiu wersjach językowych! Zaczynamy od tłumaczenia angielskiego i ukraińskiego, przez najbliższe dni będziemy publikować kolejne przekłady.

X X X

w domu trzeba było się tak zachowywać
jakby ojciec miał obie nogi

tata nigdy nie bał się psów
zawsze kopał je protezą

zapasowe nogi leżały pod moim łóżkiem
często je zmieniał
miał nogę na każdą okazję

swoją stracił w głupi sposób
gdy w młodości wskakiwał do tramwaju
już myślał że się nie ożeni
a przyjęli go nawet do partii komunistycznej

te nogi to była największa tajemnica rodziny

był taki starszy chłopak
który zawsze mnie bił
próbowałem wszystkiego
płakałem uciekałem strzelałem z procy
w końcu powiedziałem mu że ojciec nie ma nogi
i wiecie że pomogło
co prawda przezywali mnie dziecko kaleki
ale już nie bili
tak mocno

tylko w domu nie mogłem znaleźć dla siebie miejsca
byłem zdrajcą
który pod wpływem bicia opowiedział o tym czego nie ma

nie wiem dlaczego
ale gdy chłopaki się dowiedzieli że ojciec jest bez nogi
nie chcieli grać ze mną w piłkę

bardzo chciałem być protezą
latem go raniły
skrzypiały na mrozie
ale i tak poświęcał im mnóstwo czasu
znał ich każde pragnienie i śrubkę
nie mógł się bez nich obejść

X X X

at home we had to act
as if my father still had both of his legs

dad was never afraid of dogs
he always kicked them with his prosthetic leg

he kept his spare legs under my bed
he changed them often
he had a leg for every occasion

he lost his in a stupid way
while jumping onto a tram in his youth
he assumed he’d never get married
and they even accepted him into the communist party

those legs were my family’s greatest secret

there was this older boy
who was always hitting me
i tried everything
i cried i ran away i tried to get him with my slingshot
finally i told him that my father only had one leg
and you know it helped
they nicknamed me son of a cripple
but they didn’t hit me
quite as hard

only at home i couldn’t find a place for myself
i was a traitor
who gave in when beaten
and told people about what wasn’t there

i don’t know why
but when the boys found out that my father had no legs
they didn’t want to play ball with me

i wished i could be one of his prosthetic legs
they hurt him in summer
they creaked in the frost
but in spite of that he devoted so much of his time to them
and he knew their every desire and screw
he couldn’t manage without them

Translated by Scotia Gilroy

• • •

Wiersze z kwiku / squeal, selected poems [PL/ENG]

X X X

вдома треба було поводитися так
ніби батько мав обидві ноги

тато ніколи не боявся собак
завжди копав їх протезом

запасні ноги лежали під моїм ліжком
він часто їх змінював
мав ногу на всі випадки життя

свою він втратив по-дурному
коли в молодості вскакував до трамваю
вже думав що не ожениться
а прийняли його навіть до комуністичної партії

ті ноги це була найбільша сімейна таємниця

був такий старший хлопець
котрий завжди мене бив
я перепробував все
плакав утікав стріляв із рогатки
врешті сказав йому що батько не має ноги
і знаєте помогло
щоправда прозивали мене дитина каліки
але вже не били
так сильно

тільки вдома я не міг знайти для себе місця
був зрадником
котрий під впливом биття розповів про те чого нема

не знаю чому
але коли хлопці дізналися що батько не має ноги
не хотіли грати зі мною у футбол

я дуже хотів бути протезом
літом вони йому натирали
скрипіли на морозі
але і так він присвячував їм багато часу
знав кожне їх бажання і гвинтик
не міг без них обійтися

Переклад Наталі Лобас

X X X

en casa había que portarse
como si mi padre tuviera las dos piernas

mi padre nunca les tenía miedo a los perros
siempre los pateaba con su prótesis

las piernas extras estaban debajo de mi cama
las cambiaba muy a menudo
tenía una pierna para cada ocasión

la suya la perdió de una manera estupida
cuando de joven estaba saltando al tren
ya creía que no se iba a casar
pero lo admitieron hasta en el partido comunista

esas piernas eran el mayor secreto de mi familia

había un chico mayor
que siempre me pegaba
intenté de todo
lloraba escapaba usaba el tirachinas
al final le dije que mi padre no tenía una pierna
¿sabéis que funcionó?
a decir verdad me apodaban el hijo del minusválido
pero ya no me pegaban
igual de fuerte

solo en casa no encontraba mi sitio
era traidor
que bajo la influencia de la paliza contó lo que no había

no sé porque
pero cuando los chicos se enteraron de que mi padre no tenía pierna
no querían jugar conmigo al fútbol

de verdad quería ser yo la protésis
en verano le hacían daño
chirriaban en la helada
pero aún así les dedicaba un montón de tiempo
conocía cada deseo y tornillo
no podía estar sin ellas

Tłumaczenie: Paulina Jaśniak

X X X

chez nous il fallait se comporter
comme si notre père avait ses deux jambes

papa ne craignait jamais les chiens
il leur donnait des coups de prothèse

les jambes de rechange étaient gardées sous mon lit
il en changeait souvent
pour chaque occasion une jambe différente

il a perdu la sienne de manière vraiment bête
dans sa jeunesse quand il sautait dans un tramway
il croyait ne pas être capable de se marier
et pourtant il a même été admis au parti communiste

ces jambes étaient le plus grand secret de la famille

je me rappelle d'un gars plus âgé que moi
qui me tapait dessus régulièrement
j'ai eu beau tout essayer
j'ai pleuré fui utilisé le lance-pierre
à la fin je lui ai dit que mon père n'avait pas de jambe
imaginez-vous ça a marché
même si on me traitait de fils de handicapé
ils ne me frappaient plus
si fort

sauf qu'à la maison je n'étais plus à l'aise
je me sentais le traître
qui sous les coups a parlé de ce qui n'existait pas

je ne sais pas pourquoi
mais quand les copains ont su que papa n'avait pas de jambe
ils ne voulaient pas jouer au foot avec moi

j'avais tellement envie d'être une prothèse
elles lui faisaient mal en été
et grinçaient aux grands froids
donc il leur consacrait beaucoup de temps
il connaissait chacun de leurs désirs et chaque vis
il ne pouvait pas fonctionner sans elles

Tłumaczenie: Marzena Dupuis

X X X

doma jsme se museli chovat
jako by měl otec obě nohy

táta se nikdy psů nebál
vždycky je nakopnul protézou

náhradní nohy ležely pod mojí postelí
často je střídal
měl nohu pro každou příležitost

o tu vlastní přišel dost pitomě
když jako mladík zkoušel naskočit na tramvaj
už myslel že se neožení
a dokonce ho vzali do strany

ty nohy byly největším rodinným tajemstvím

jeden starší kluk
mě pořád mlátil
zkoušel jsem všechno
brečel jsem utíkal střílel z praku
nakonec jsem mu řekl že otec nemá nohu
a víte že to pomohlo
pravda říkali mi sice mrzákovo dítě
ale už mě nebili
tak moc

jenom doma jsem si neuměl najít svoje místo
byl jsem zrádce
který aby nebyl bit prozradil co neměl

nevím proč
ale když se kluci dozvěděli že otec nemá nohu
nechtěli se mnou hrát fotbal

hrozně jsem chtěl být protézou
v létě ho dřely
za mrazů skřípaly
ale i tak jim věnoval spoustu času
znal všechny jejich touhy každý šroubek
nedokázal se bez nich obejít

Tłumaczenie: Ondřej Zajac

X X X

家の者は皆
父が両足を持ったような振る舞いをすべきだった

父は決して犬が怖くなかった
つねに犬を義足で蹴っていた

予備の義足は僕のベッドの下にあった
父はよく足を取り替えていた
その度ごとに足を持った

父の足が失われたのはつまらないことで
若い頃進行中の路面電車へ飛び込もうとしたときだった
ちょうど結婚できそうと思ったとき
共産党にでも受け入れてもらった

足のことは家族にとって最大の秘密だった

年上の男の子が一人いた
常に私を殴っていた
できる限りのことをやってみた
泣いたり逃げたりぱちんこを打ったりしてみた
とうとう父は足がないと彼に言ってみた
それでね 助かった
確かに跛の子供呼ばわりされるようになったが
それ以降それほど激しく
殴れることはなかった

家だけには身の置き所がなかった
殴られた影響で存在しないものについて語った
反逆者としてみなされた

なぜか分からないが
やつらは父に足がないことが分かったら
一緒にサッカーをやらなくなった

とても義足になりたかった
夏には彼が義足に傷つけた
霜の上にざくざくと音を立てて
にもかかわらず父は義足にたくさんの時間を捧げた
義足が欲することねじのすべてを知っていた
彼には欠かせないものだった

Tłumaczenie: Beata Kowalczyk

X X X

namuose reikėjo elgtis taip
tarsi tėvas turėtų abi kojas

tėtis niekad nebijojo šunų
visada spardė juos protezu

atsarginės kojos gulėjo po mano lova
jis jas dažnai keitė
turėjo po koją kiekvienam atvejui

savąją prarado kvailai
kai jaunystėje šoko į tramvajų
jau manė kad liks nevedęs
o jį priėmė net į komunistų partiją

tos kojos buvo didžiausia šeimos paslaptis

buvo toks vyresnis berniukas
kuris mane nuolat mušė
išbandžiau viską
verkiau sprukau šaudžiau iš laidynės
galų gale pasakiau jam kad mano tėvas neturi kojos
ir žinote padėjo
tiesa ėmė pravardžiuoti luošio vaiku
bet jau nemušė
taip stipriai

tik namuose negalėjau rasti sau vietos
buvau išdavikas
kuris mušamas papasakojo apie tai ko nėra

nežinau kodėl
bet kai berniukai išgirdo kad mano tėvas bekojis
nenorėjo su manim žaisti futbolo

labai norėjau būti protezu
vasarą jie jį skaudino
šaltyje girgždėjo
bet vis tiek jis jiems skyrė daugybę laiko
žinojo visus jų troškimus ir varžtelius
negalėjo be jų apsieiti

Tłumaczenie: Rimvydas Strielkūnas

X X X

doma sa bolo treba správať
akoby otec mal obe nohy

tato sa nikdy nebál psov
vždy ich kopal protézou

náhradné nohy ležali pod mojou posteľou
často ich vymieňal
mal nohu na každú príležitosť

svoju stratil hlúpym spôsobom
keď v mladosti skákal do električky
už si myslel že sa neožení
a prijali ho aj do komunistickej strany

tie nohy boli najväčším rodinným tajomstvom

vonku bol jeden starší chlapec
ktorý ma ustavične bil
skúšal som všetko
plakal som utekal strieľal z praku
nakoniec som mu povedal že môj otec nemá nohu
a viete že to pomohlo
je pravdou že ma prezývali dieťa kripla
ale už ma nebili
tak silno

len doma som si nemohol nájsť miesto
bol som zradca
ktorý pod vplyvom bitky povedal o tom čo nie je

neviem prečo
ale keď sa chlapci dozvedeli že otec nemá nohu
nechceli hrať so mnou futbal

veľmi som chcel byť protézou
v lete ho zraňovali
škrípali v mraze
ale aj tak im venoval množstvo času
poznal každú ich túžbu každý šróbik
nemohol sa bez nich zaobísť

Tłumaczenie: Patrik Oriešek

• • •

Drogi ubogi!

„Ubogi”, bo stoi u Ciebie, że poeci rodzą się na ubogich glebach. No i cytujesz jeszcze kogoś, kto mówi, że trzeba upaść na głowę i jeszcze wciągnąć krew nosem, żeby zachwycać się poezją. No więc upadłem na głowę i wciągnąłem.

No i dobrze się w Twoim „chlewie” czułem, wśród tych kwików i chrząknięć. Niezła z Ciebie świnia, potrafisz odsłonić się maksymalnie („w poezji jest trochę inaczej niż w boksie”). Ja w ogóle dobrze się czuję z poetą, który napierdala głową w pocztową skrzynkę, a jego ukochana dupa musi ją potem otwierać nożem. Który jest jak kot wykąpany i wystawiony na mróz z hipotermią w oczach skrobie w szybę. Który bity przez kolegów w dzieciństwie mści się na niepełnosprawnej dziewczynce i pisze o tym wiersz. Który, onanizując się, odkrywa, że duszy nie da się oszukać ręką. Który o protezach swego ojca pisze tak: „tata nigdy nie bał się psów / zawsze kopał je protezą […] miał nogę na każdą okazję”. Potwór, nie człowiek ten Twój ojciec. Mam nadzieję, że jego protezy zżarły mu już korniki. Ale pamiętaj, dzięki niemu mogłeś napisać te wiersze. Mam Cię z głowy?

Janusz Rudnicki

Piotr Macierzyński (ur. 1971). Wiersze publikował między innymi w „Studium”, „Kwartalniku Artystycznym”, „Lampie”, „Akcencie”, „Ha!arcie”, „Opcjach”, „Czasie Kultury”. Wydał tomiki Danse macabre i inne sposoby spędzania wolnego czasu (2001), tfu, tfu (2004), Odrzuty (2007), Zbiór zadań z chemii i metafizyki (2009), antologia wierszy ss-mańskich (2011). Więcej na stronie: http://www.piotrmacierzynski.republika.pl.

• • •

Dear pauper!

I call you “pauper” because you have written that poets grow from poor soil. And you quote someone who says that it’s necessary to go crazy and draw blood from the nose in order to become enraptured by poetry. And so I went crazy and drew blood.

I felt good in your “pigsty”, among those squeals and grunts. You’re one hell of a pig; you're able to reveal yourself completely (“in poetry it’s a bit different than boxing”). I generally feel good with a poet who slams his head against the postbox, and his beloved bitch has to open it later with a knife. A poet who’s like a cat that has just been given a bath and has been left out in the freezing cold, who scratches at the windowpane with hypothermia in its eyes. Who, beaten up by his classmates in his childhood, avenges himself on a disabled girl and writes a poem about it. Who, while masturbating, discovers that you can’t fool your soul with your hand. Who writes the following about his father’s artificial leg: “dad was never afraid of dogs / he always kicked them with his prosthetic [...] he had a leg for every occasion”. He was a monster, not a man, that father of yours. I hope his prosthetic limbs have already been devoured by woodworms. But remember, it’s thanks to him that you were able to write these poems. Am I through with you now?

Janusz Rudnicki

Piotr Macierzyński (born 1971) is a poet whose works have appeared in numerous publications, including Studium, Kwartalnik Artystyczny, Lampa, Akcent, Ha!art, Opcje, and Czas Kultury. He has published the following chapbooks: Danse macabre i inne sposoby spędzania wolnego czasu [Danse Macabre and Other Ways of Spending Free Time] (2001), tfu, tfu [ugh!] (2004), Odrzuty [Rejects] (2007), Zbiór zadań z chemii i metafizyki [Chemistry and Metaphysics Exercise Book] (2009), antologia wierszy ss-mańskich [An Anthology of SS-Man Poems] (2011). Official website: http://www.piotrmacierzynski.republika.pl.

• • •

Więcej o książce kwik Piotra Macierzyńskiego w katalogu wydawniczym Korporacji Ha!art

kwik w naszej księgarni internetowej