Dla wybranych spośród społeczności plemiennych sen miał szczególne znaczenie. Osoby predysponowane do przeżywania niezwykłych stanów duchowych wykonywały, przy aprobacie współplemieńców, praktyki magiczne i lecznicze w zinstytucjonalizowanej formie, którą nauka zachodnia określa wspólnym mianem szamanizmu. Jedną z charakterystycznych cech tego zjawiska jest zdobycie przez jednostkę, przyszłego szamana, duchów opiekuńczych. Odbywa się to podczas inicjacji, często niezwykle wyczerpującej dla adepta, który balansuje miedzy śmiercią a życiem po to, by zdobyć nowe moce duchowe. Siły te, upostaciowione przez zwierzęta czy rośliny, ujawniają się zwykle podczas snu, bądź stanu do niego zbliżonego. Śniąc, spotyka on swoich opiekunów, często udaje się z nimi na wędrówkę po niedostępnym dla ‘normalnych’ ludzi świecie. Oswaja się z nim; później będzie się tam przemieszczał ze swobodą profesjonalisty, kontaktując się podczas swoich seansów z duchami żyjącymi na różnych poziomach i rejonach rzeczywistości. Charakterystyczną cechą
transu szamańskiego, obecną chociażby wśród ludów syberyjskich, była podróż w zaświaty, na bieżąco relacjonowana zgromadzonej widowni. Sens tego przekazu, zrozumiały dla obecnych, ponieważ bazował na oczywistych dla grupy symbolach i wcześniejszej wiedzy o tym, jak wyglądają, przypominał opowiadanie toczącego się przed "trzecim okiem" mistrza ceremonii – snu.