Niż

Głównym założeniem projektu i książki "Futuryzm miast przemysłowych" była intuicja, że praca nad losami miast przemysłowych unikająca pochopnych podsumowań jest w ogóle możliwa. Jej wynikiem jest publikacja, która zawiera ponad piętnaście tekstów stanowiących nie tylko analizy specyficznego kontekstu Wolfsburga i Nowej Huty, ale są też próbami teoretycznego zmierzenia się z problematyką przyszłości i wyzwań stojących przed społeczeństwami późnego kapitalizmu. Publikacja zawiera również dokumentację prac artystycznych stworzonych na wystawy w Wolfsburgu i Nowej Hucie. Prezentowane prace są efektem zmagań artystów z wyimaginowaną sytuacją Nowej Huty w 2049 roku i w Wolfsburgu w roku 2038 - czyli na stulecie każdego z miast.

Projekt jest interdyscyplinarną propozycją spojrzenia na epokę industrialną, stanowi również próbą zmierzenia się ze złożonym dziedzictwem modernizmu za pomocą strategii diagnostycznych raczej, niż oceniających. Żeby zbudować wizje przyszłości, trzeba zrozumieć przeszłość przemysłu, geopolityki, mikro- i makroekonomii oraz kształtowania wyobrażeń i reprezentacji stylizowanych na realizację utopii obiektów i miast industrialnych. Trzeba odrzucić przesądy i skupić się na drobiazgowej analityce funkcjonowania kapitalizmu, ideologii, reprezentacji, ludzi, skojarzeń i obrazów. Niniejsza książka stanowi zarazem katalog projektu artystycznego realizowanego w Wolfsburgu i Nowej Hucie w latach 2005 i 2006 oraz antologię tekstów.

Miasta (post-)przemysłowe to zarówno współczesne wykopaliska najnowszej historii, jak i laboratoria neoliberalnej globalizacji. Nie tyle minione, co raczej ulegające dramatycznej metamorfozie. Kres ery przemysłowej zupełnie inaczej odbija swoje piętno w Wolfsburgu, stolicy samochodowego imperium Volkswagena, niż w Nowej Hucie, odległej prowincji stalowego królestwa Lakshmiego Mittala. Kiedy w kolebce ludowego samochodu VW w najlepsze rozwija się spektakularna ekonomia późnego kapitalizmu, wycieczki organizowane dla turystów w Nowej Hucie prezentują ją jako etnograficzną ciekawostkę minionej epoki.

Nad tym pełnym sprzeczności post-przemysłowym krajobrazem rozgrywa się dodatkowo prawdziwa ideologiczna batalia. Jest ona związana z ewolucją globalnego kapitalizmu i implementacją neoliberalnej polityki ekonomicznej demontującej socjalne prawa wywalczone w poprzedniej epoce. W tej walce na szalę rzucany jest także symboliczny potencjał miast przemysłowych. O ile w Polsce patologizacja komunistycznego dziedzictwa jest dziś wykorzystywana do ponownej instalacji porządku rynkowego, o tyle dla Niemców miasto Volkswagena pozostaje ucieleśnieniem snów nadreńskiego wariantu kapitalizmu.

Symboliczny potencjał Nowej Huty i Wolfsburga ma swoje korzenie w mitologicznych czasach powstania tych miast. Urodzone na kreślarskich deskach, obmyślane na strategicznych zebraniach planistów, wybudowane od fundamentów na szczerym polu w I połowie XX wieku, są pomnikami industrializacji obydwu krajów. "Futuryzm miast przemysłowych" to zarazem genealogia zawikłanych losów obu miast, jak też próba projektowania ich przyszłości.

• • •

Autorzy i autorki:

Zygmunt Bauman, Axel Boss, Ulrich Brand, Neil Cummings i Marysia Lewandowska, Albrecht Göschel, Hans - Jochen Luhmann i Martin Kaltwasser, Tadeusz Kowalik, Ewa Majewska, Stefanie Peter, Frank Roost, Axel Schildt, Łukasz Stanek, Alison Stenning, Piotr Winskowski, Przemysław Wielgosz.

Artyści i artystki:

Daniel Banaczek, Neil Cummings i Marysia Lewandowska, Rafał Jakubowicz, Folke Köbberling, Pia Lanzinger we współpracy z Pawłem Matyją, LPG Cottbus, Jeannette Merker, modulorbeat, Markus Bader i Jan Liesegang (raumlabor_berlin), Silke Riechert, Bernd Rodrian, Robert Rumas, Janek Simon, Łukasz Stanek.

Współpraca: Korporacja Ha!art, Teatr Łaźnia Nowa, Kunstverein Wolfsburg.

• • •

Futuryzm miast przemysłowych. 100 lat Wolfsburga i Nowej Huty w naszej księgarni internetowej