Niż

Tom autorstwa Ewy Toniak ma charakter interdyscyplinarny. Autorka proponuje wyprawę do epoki socrealizmu, Polski lat 50. oglądanej z perspektywy gender. Analizując różne teksty kultury (dzieła sztuki, utwory literackie, teksty programowe, filmy, kroniki filmowe, fotosy, artykuły i ilustracje w prasie, modę itd.) zastanawia się nad realną i symboliczną obecnością kobiet w sferze publicznej około 1950 roku, sposobami kodyfikacji kobiecego (i męskiego) ciała, wizerunkami (typami) postaci kobiet w sztuce socrealizmu (jak np. alegorie Pracy) i miejscem czy też brakiem miejsca dla kobiecego pożądania w ówczesnej literaturze i sztuce.

Badaczkę interesują odpowiedzi na pytania: dlaczego robotnica jest Innym w pismach kobiecych około 1950 roku, a kobiece ciało i fizjologia lokują się w socrealistycznej sztuce po stronie abjektu, oraz jak wygląda wizualna reorganizacja seksualności i pożądania w sztandarowych obrazach socrealizmu. Tłem rozważań są wizerunki kobiet w sztuce radzieckiej, a także XVIII i XIX-wieczna tradycja malarska.

Szeroko zakrojone badania przynoszą nie tylko nowy i nieznany materiał, ale też jego nową, opartą o kategorię gender, interpretację. Ewa Toniak obserwuje także fascynację minioną epoką w sztuce polskich współczesnych artystek. Analizuje sposoby dekonstrukcji socrealistycznej ikonosfery i patrialchalnych mechanizmów władzy w pracach m.in. Zofii Kulik ["Wszystkie pociski są jednym pociskiem"], Anny Baumgart ["Bobowniczka", "Prawdziwe"] i Aleksandry Polisiewicz ["Wartopia"]. Szuka śladów socu w sztuce Katarzyny Kozyry ["Łaźnia żeńska i męska"]. Zastanawia się nad przyczynami częstych socrealistycznych zapożyczeń i cytatów w kulturze wizualnej lat 90. XX wieku. "Olbrzymki" są więc także pracą o współczesnej sztuce recyclingu.

• • •

Ewa Toniak - historyczka i krytyczka sztuki. Zajmuje się sztuką współczesną w perspektywie feministycznej, medialnymi wizerunkami artystek, "pustymi miejscami" w polskiej historii i obecnością w historii kobiet. W Instytucie Badań Literackich PAN, pod kierunkiem prof. Marii Janion, kończy doktorat o polskim dyskursie heroicznym i szuka w nim miejsca dla Innego. Współautorka - wraz z zespołem prof. Marii Janion - wystawy "Polka. Medium-cień-wyobrażenie" (CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa 2005), a także projektu "Miejsce kobiet w polskiej literaturze, ideach i wyobraźni XIX i XX wieku" (grant KBN 2004/2005). W latach 2003-2005 wykładowczyni na Gender Studies przy ISNS UW, w semestrze letnim 2008 na Gender Studies w IBL PAN. Kuratorka wystawy monograficznej rzeźbiarki Aliny Ślesińskiej (2007). Autorka wielu tekstów krytycznych. Publikowała m.in. w: "Res Publice Nowej", "Tekstach Drugich", "Krytyce", "Zeszytach Artystycznych", "Czasie Kultury", "Obiegu", "Artmiksie", "Formacie", "Odrze", "Twórczości", "Midraszu", "Pełnym głosem", "Biuletynie Ośki" i "Zadrze", "Rzeczpospolitej" i "Gazecie Wyborczej".

• • •

Teksty powiązane z książką "Olbrzymki. Kobiety i socrealizm":

Marcin Teodorczyk - Socrealistyczne fantazmaty i duch transgresji, Obieg 16.06.2008

Agnieszka Sabor - Z historią, bez wstydu, Tygodnik Powszechny 22.07.2008

Grażyna Latos - ''Olbrzymki. Kobiety i socrealizm'', Magazyn Kreatura.net 18.12.2008

Marek Zaleski - Olbrzymki. Kobiety i socrealizm, Instytut Książki 12.01.2009

Wojciech Tomasik - Les Géantes. Les femmes et le réalise socialiste, Slavica Bruxellensia (nr 2) 15.02.2009

Dyskusja wokół książki "Olbrzymki. Kobiety i socrealizm" Ewa Toniak, Wojciech Włodarczyk, Justyna Jaworska, Piotr Zwierzchowski, Grzegorz Borkowski, Adam Mazur, Obieg 13.10.2009

Małgorzata Niedziółka - Kobiety na traktory. Ewa Toniak, Olbrzymki. Kobiety i socrealizm, Magazyn Materiałów Literackich Cegła

• • •

Olbrzymki. Kobiety i socrealizm w naszej księgarni internetowej