Niż

"Od pierwszej chwili, kiedy Adam Mazur pokazał mi fragment projektu Wojciecha Wilczyka zatytułowanego "Niewinne oko nie istnieje" wiedziałem, że jest świetny. W sumie bardzo prosty pomysł - sfotografować budynki synagog i domów modlitwy, czy też w wielu przypadkach ich pozostałości. Pomimo świadomości, że wiele z budynków kultu religijnego Żydów popadło przez lata w ruinę, wiele zostało zaadaptowanych na inne cele (biblioteki, domy kultury, kina, warsztaty rzemieślnicze - wymieniając tylko te najmniej zaskakujące) "inwentaryzacja", jakiej dokonał Wilczyk, robi porażające wrażenie. Nasza "pomysłowość" nie ma granic. Jednak projekt Wilczyka nie składa się tylko z setek fotografii przedstawiających aktualny stan dawnych synagog i domów modlitwy. Jego częścią są także opisy miejsc, w których zlokalizowano obiekty żydowskiego kultu religijnego oraz zapisy rozmów, jakie z napotkanymi w trakcie wykonywania zdjęć osobami przeprowadził artysta.

A że w naszym społeczeństwie prawie każdy zna się na medycynie, sztuce budowania czy też polityce, jest także wielu ekspertów w zakresie tematyki żydowskiej, rozmowy są zatem wielowątkowe, zaskakujące. Fotografie wraz z opisami miejsc i zapisami rozmów tworzą złożony, wieloznaczny projekt."

Jacek Michalak, ze wstępu do książki

Książka ukazała się nakładem Galerii Atlas Sztuki i Korporacji Ha!art.

• • •

Wojciech Wilczyk - (urodzony w 1961 r.) absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Fotografuje od 1988. Autor esejów oraz tekstów krytycznych dotyczących plastyki i fotografii, pisanych dla "Tygodnika Powszechnego", "Gazety Wyborczej", "Gazety Antykwarycznej", "FA-artu", "Opcji", "fotoTAPETY" oraz "Obiegu" Kurator wystawy pt. "Fotorealizm" w Galerii Zderzak, Kraków 2003, prezentującej fotograficzne dokumenty autorstwa: Sławoja Dubiela, Piotra Szymona, Andrzeja Ślusarczyka i Ireneusza Zjeżdżałki.

W latach 1992-1996 realizował projekt pt. "Pejzaż symboliczny", dotyczący rozbieranej koksowni "Walenty" (primo voto "Wolfgang") w Rudzie Śląskiej. W latach 1998-1999 sportretował 21 autorów zaliczanych do tzw. "roczników 60.", dokonał wyboru ich tekstów, a następnie przygotował książkę pt. "Antologia" (wyd. Oficyna Literacka), liczącą 290 stron i ponad 80 portretowych fotografii. Między 1995 a 2004 rokiem realizował zapis poświęcony uczestnikom religijnych ceremonii w sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej (album ze zdjęciami z Kalwarii, wykonywanymi podczas obrzędów Wielkiego Tygodnia oraz sierpniowych uroczystości maryjnych, w przygotowaniu dla Wydawnictwa "Kropka"). W latach 1999-2003 wykonał dokumentalny projekt pt. "Czarno-Biały Śląsk", rejestrujący zmiany zachodzące na postindustrialnych terenach Górnego Śląska. W roku 2002 razem z Krzysztofem Jaworskim przygotował książkę pt. "Kapitał" (pełny tytuł "KAPITAŁ w słowach i obrazach"), zawierającą wybór wierszy tego pierwszego oraz fotografie wybrane z materiału zgromadzonego w trakcie realizacji projektu "Czarno-Biały Śląsk". W 2004 roku zdjęcia z tego projektu ukazały się w albumie "Czarno-Biały Śląsk" pod redakcją Jana Michalskiego, do którego teksty napisali Andrzej Stasiuk, Wojciech Wilczyk i Marek Grygiel. W latach 2003 - 2006 realizował równolegle dwa fotograficzne cykle. Kolorowy "Życie po życiu" poświęcony wycofanym z eksploatacji samochodom oraz czarno-biały "Postindustrial" dokumentujący zamknięte i popadające w ruinę obiekty przemysłowe na terenie Polski i Niemiec.

W drugiej połowie roku 2006 rozpoczął realizację projektu pt. "Niewinne oko nie istnieje", który na przykładzie architektury obiektów kultowych, penetruje obszar wizualnej pamięci o dawnych żydowskich sąsiadach. Przedsięwzięcie to zakończone w grudniu 2008, przyniosło ok. 5800 naświetlonych kadrów, z których wybrano 307 zdjęć przedstawiających zachowane na terenie współczesnej Polski, synagogi, bejt ha-midrasze oraz domy modlitwy. Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2001 i Ministerstwa Kultury w roku 2005.

• • •

Teksty powiązane z książką "Niewinne oko nie istnieje":

• Adam Mazur - Czy tu była synagoga?, Atlas Sztuki
• David Peleg - tekst z katalogu, Atlas Sztuki
• Eleonora Jedlińska - Pamięć jak sumienie - fotografie Wojciecha Wilczyka, Atlas Sztuki
• Jacek Michalak - Niewinne oko nie istnieje, gazeta.pl 16.01.2009
• Krzysztof Jurecki - Dylematy "nowego dokumentu", Obieg 25.02.2009
• Adam Mazur odpowiada Krzysztofowi Jureckiemu - O stylu w fotografii, Obieg 25.02.2009
• Sebastian Frąckiewicz - Ich kościół - co się stało z dawnymi synagogami, Przekrój 09.06.2009
• Dorota Jarecka - Niewinne oko nie istnieje, Gazeta Wyborcza, 26.06.2009
• Agnieszka Sabor - Bez sentymentów, Tygodnik Powszechny, 07.07.2009

• • •

Niewinne oko nie istnieje w naszej księgarni internetowej